Czym jest dialog? Jeśli przyjmiemy definicję słownikową to oznacza to rozmowę dwóch osób. Ale dialog to coś więcej. Może dotyczyć jednej osoby (dialog wewnętrzny), dwóch osób ale również zespołu, grupy. Dialog jest rozmową, której główną cechą jest dociekanie (inquiry), odnajdowanie nowych znaczeń, nowych rozwiązań, nowego zrozumienia.

Termin DIALOG pochodzi z Greki i oznacza „przepływ znaczeń” (dia logos). Mówimy o prawdziwym dialogu, gdy eksplorujemy niepewność, gdy zawieszamy poczucie pewności, własnej racji. Esencją dialogu jest dociekanie, które może wygenerować nowe idee, nowe postrzeganie, nowe rozumienie. Upraszczając możemy stwierdzić, że dialog umożliwia wielość punktów widzenia. Nasze przyzwyczajenia powodują, że bronimy naszych poglądów, skłonni jesteśmy zgadzać się  z poglądami innych ludzi o ile odpowiadają naszym i odrzucamy inne opinie. W dialogu ludzie uczą się używać energii dzielących ich różnic dla wzmocnienia kolektywnej inteligencji.

Dlaczego mówimy o dialogu w organizacji?

Umiejętność prowadzenia rozmowy i myślenia zespołowego może stać się życiodajnym źródłem przewagi konkurencyjnej i efektywności organizacyjnej. Dobra komunikacja jest bezcenna. Współczesne problemy są tak złożone i trudne, że potrzebujemy kolektywnej mądrości aby im przeciwdziałać.

Dialog może być nazwany sztuką myślenia razem, sztuką rozmowy i wymiany myśli prowadzącą do powstawania mądrości zespołowej.

Dialog pomaga zrozumieć nasze metody myślenia, nasze zachowania i zachowania innych; pozwala spojrzeć na organizację jako całość (podejście systemowe); wspomaga rozwój inteligencji zespołowej, kreatywności i zaufania w zespole. Kompetencja pracownika (a zwłaszcza lidera) zwana “sztuką prowadzenia dialogu”, wydaje się być bezcenna w naszych czasach. Umiejętność ta może zostać aktywowana poprzez samorozwój lub przez pracę z coachem, ale przede wszystkim pracownik (lider) musi chcieć zastosować dialog w praktyce.

Siła rozmowy jest olbrzymia. Rozmawianie zajmuje dużo czasu – w domu, w biurze, gdziekolwiek. Ale czasem wszyscy czujemy, że czegoś w tym brakuje. Że powiedzieliśmy nie to, co mieliśmy na myśli albo nie zrozumieliśmy sensu tego, co ktoś inny chciał nam przekazać. Wprowadzanie zmian w sposobie mówienia, myślenia, przygotowania do rozmowy, może w znaczący sposób zmienić nasze życie. Pracodawcy przykładają coraz więcej uwagi do dobrej komunikacji w organizacji, bo bez niej wiele pomysłów nigdy nie ujrzy światła dziennego i trudno jest myśleć o zarządzaniu przedsiębiorstwem.

Dialog może być nazwany sztuką myślenia razem, sztuką rozmowy i wymiany myśli prowadzącą do powstawania mądrości zespołowej.

Teoria i praktyka dialogu w organizacji została zgłębiona m.in. przez Williama Isaacsa – wykładowcę MIT i właściciela firmy konsultacyjnej Dialogos.

Wymienia on 4 podstawowe praktyki wspierąje DIALOG:

– wydobywania prawdziwych poglądów ludzi; wypowiadania się własnym głosem (voice)
– uważnego słuchania (listen)
– pozostawiania przestrzeni dla, szanowania poglądów innych ludzi (respekt)
– poszerzania świadomości i perspektywy; zawieszanie pewności (suspend).

Dialog to wspaniałe narzędzie, dostępne dla nas wszystkich. Najważniejsze to zacząć od samego siebie.  Jedną z możliwości rozpoczęcia samokształcenia jest praktykowanie czterech głównych umiejętności: wypowiadania się własnym głosem, uważnego słuchania, szanowania i zawieszania założeń. Zawsze mamy wybór czy pójść w stronę dialogu czy nie. Oznacza to, że w każdej ważnej rozmowie możemy albo przedstawić nasze prawdziwe poglądy i zachęcić innych do tego samego lub też możemy narzucić nasze przekonania innym. Możemy słuchać, poprawiając nasze zrozumienie tego, co jest mówione lub możemy słuchać wybiórczo, dodając nasze interpretacje.

Możemy zawiesić nasze przekonania i przyjąć, że inni mogą widzieć rzeczy, których my nie dostrzegamy lub pozostać przy naszym punkcie widzenia. I ostatecznie możemy wykazywać się szacunkiem, którym potwierdzimy, że inni mogą posiadać wiedzę, której my nie dostrzegamy lub odrzucić cudze „racje”,  jako że zawsze wiemy lepiej.

Metodologia i techniki dialogowe są z powodzeniem stosowane w innych krajach i organizacjach np. w Banku Światowym czy Ministerstwie Leśnictwa USA. Praktycy wymieniają następujące korzyści wynikające ze stosowania dialogu w organizacji:

1. Lepsze zrozumienie zachowań własnych i innych ludzi. Kiedy rozwijamy cztery praktyki dialogu (wyrażanie myśli, słuchanie, szanowanie, zawieszanie), otrzymujemy nowe możliwości zrozumienia siebie i innych, gdyż jesteśmy głęboko zainteresowani obejmowaniem szerszych znaczeń.
2. Poprawa relacji z pracownikami. Gdy lepiej rozumiemy innych i komunikujemy to, gdy rzeczywiście słuchamy tego, co inni mówią, relacje stają się lepsze i długotrwałe.
3. Rozwój kolektywnej inteligencji, kreatywności i zaufania w zespole. Kiedy mówimy i myślimy razem, doświadczamy nowego przepływu, który prowadzi do kolektywnej wiedzy, kreatywności. Budujemy „pole dialogowe”, dobrą podstawę zaufania w zespole.
4. Wzmocnienie relacji pomiędzy członkami zespołu i postrzeganie wspólnego celu. Wspólna praca z podejściem dialogowym wspiera zacieśnienie więzi w zespole i postrzeganie wspólnej wizji, wspólnego powodu.
5. Wspólne rozwiązywanie problemów, które w naszych czasach są coraz bardziej złożone i skomplikowane („nie na jedną głowę”). Inteligencja kolektywna pomaga znajdować nowe rozwiązania, generować wiele pomysłów, zapewnić przepływ znaczeń i stworzyć przestrzeń dla „nowego”.
6. Traktowanie organizacji, jako całościowego systemu (nie my vs. oni). Problem fragmentaryzacji i dostrzegania tylko wąskiego zakresu pracy ludzi stanowi olbrzymie wyzwanie dla organizacji. Dialog i uczenie się myślenia razem sprzyjają postrzeganiu organizacji, jako systemu, całości.
7. Zażegnywanie kryzysów i konfliktów i rozumienie jak do nich dochodzi. Dialog jest bardzo przydatny w zarządzaniu kryzysowym i przy wygaszaniu konfliktów. Pomaga zrozumieć różne punkty widzenia i zawieszać pewność, co do istniejących dotychczas rozwiązań.

Dialog jest dostępny dla każdego. Można zacząć praktykować dialog już dziś, rozwijając w sobie choćby 4 praktyki dialogu, samemu i w zespołach. Każdy z nas może być zalążkiem kultury organizacyjnej opartej na dialogu, zdrowej i otwartej komunikacji oraz owocnej rozmowie.