Kluczowe Kompetencje
International Coaching Federation poddał praktykę coachingową wnikliwej analizie trwającej dwa lata. Jej wynikiem jest zaktualizowany model Kluczowych Kompetencji ICF. Prezentowany model opiera się na danych zebranych od ponad 1300 coachów z całego świata – zarówno będących, jak i niebędących członkami ICF oraz reprezentujących różne obszary, szkoły, styl oraz doświadczenie coachingowe. Przeprowadzone na szeroką skalę badania potwierdziły, że znacząca część Modelu Kluczowych Kompetencji ICF, opracowanego 25 lat temu, ma nadal fundamentalne zastosowanie w praktyce coachingowej. Niemniej nowe wątki i wnioski, które wyłoniły się z danych zebranych w badaniu również zostały włączone do zaktualizowanego Modelu. Do najważniejszych z nich należą: postępowanie zgodne z zasadami etyki i poufności, znaczenie postawy coachingowej oraz nieustannego praktykowania autorefleksji, rozróżnienie pomiędzy poszczególnymi poziomami umów i kontraktów coachingowych, kluczowe znaczenie partnerstwa pomiędzy coachem a klientem oraz świadomość kulturowa, systemowa oraz kontekstowa. Wszystkie opisane powyżej aspekty odzwierciedlają różne, ale kluczowe elementy praktyki coachingowej, a dogłębna refleksja nad nimi ma służyć ich integracji w codziennej praktyce coacha ICF.
A. Założenia podstawowe
1. Działa zgodnie z zasadami etyki
Definicja: Coach rozumie i stosuje w sposób spójny zasady etyki zawodu coacha oraz standardy coachingu.
- Wykazuje się osobistą spójnością i uczciwością w kontaktach z klientami, sponsorami i właściwymi interesariuszami.
- Jest uwrażliwiony na tożsamość, otoczenie, doświadczenie, wartości i poglądy klientów.
- Używa odpowiedniego języka wyrażającego szacunek do klientów, sponsorów i istotnych interesariuszy.
- Przestrzega Kodeksu Etycznego ICF i stoi na straży Kluczowych wartości ICF.
- Zachowuje poufność informacji uzyskanych od klienta zgodnie z umowami zawartymi ze stronami oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa polskiego lub międzynarodowego
- Jest świadomy różnic pomiędzy coachingiem, konsultingiem, psychoterapią oraz innymi formami wsparcia.
- Kieruje klientów do innych specjalistów w razie potrzeby.
2. Wciela w życie postawę coachingową
Definicja: Coach przyjmuje i rozwija w sobie otwartość, ciekawość, elastyczność oraz podejście skoncentrowane na kliencie.
- Uznaje, że klienci są odpowiedzialni za własne wybory.
- Nieustannie doskonali się i rozwija jako coach.
- Nieustannie praktykuje autorefleksję, aby doskonalić warsztat coacha.
- Jest świadomy i otwarty na to, jaki wpływ ma kontekst i kwestie kulturowe na innych oraz na niego samego.
- Wykorzystuje samoświadomość i intuicję z korzyścią dla klienta.
- Rozwija i pielęgnuje umiejętność zarządzania swoimi emocjami.
- Przygotowuje się do sesji zarówno mentalnie, jak i emocjonalnie.
- W razie potrzeby zwraca się o pomoc z zewnątrz.
B. Współtworzenie relacji
3. Zawiera i realizuje ustalenia kontraktów
Definicja: Coach partneruje klientowi i pozostałym stronom coachingu w stworzeniu przejrzystego kontraktu dotyczącego relacji, procesu, planów oraz celów coachingu. Coach zawiera kontrakt zarówno na cały proces coachingowy, jak i na każdą sesję.
- Wyjaśnia klientowi i innym pozostałym stronom coachingu, czym jest, a czym coaching nie jest oraz opisuje proces coachingowy.
- Uzgadnia z klientem i pozostałymi stronami coachingu, co jest, a co nie jest właściwe w tej relacji, co wchodzi w skład usługi coachingowej oraz jaki jest zakres odpowiedzialności każdej ze stron.
- Uzgadnia ogólne wytyczne i szczegóły dotyczące danej relacji coachingowej, takie jak kwestie organizacyjne, opłaty, terminy, czas trwania, zakończenie, poufność oraz ewentualne włączenie w proces innych osób.
- Partneruje klientowi i właściwym pozostałym stronom coachingu w ustalaniu całościowego planu procesu coachingowego i jego celów.
- Partneruje klientowi w sprawdzeniu dopasowania pomiędzy sobą, jako coachem a klientem.
- Partneruje klientowi w zdefiniowaniu lub potwierdzeniu tego, co klient chce osiągnąć podczas sesji.
- Partneruje klientowi w określeniu tego, czym klient potrzebuje się zająć lub co rozwiązać, aby osiągnąć wyznaczone cele sesji.
- Partneruje klientowi w zdefiniowaniu lub potwierdzeniu miar sukcesu dla celów, które klient chce osiągnąć w ramach procesu coachingowego lub pojedynczej sesji.
- Partneruje klientowi w zarządzaniu czasem podczas sesji oraz wyborze tego, na czym klient chce się podczas niej skupić.
- Kontynuuje rozmowę w kierunku pożądanego przez klienta rezultatu, chyba że klient wskaże inaczej.
- Partneruje klientowi w zakończeniu relacji coachingowej z należytym szacunkiem dla tego doświadczenia.
4. Buduje zaufanie i poczucie bezpieczeństwa
Definicja: Coach jest dla klienta partnerem w tworzeniu bezpiecznego, wspierającego środowiska, które pozwala klientowi w pełni się otworzyć. Dba o to, żeby ich relacja opierała się na wzajemnym szacunku i zaufaniu.
- Dąży do zrozumienia klienta i bierze pod uwagę jego szeroki kontekst, który może obejmować jego tożsamość, środowisko, doświadczenia, wartości i przekonania.
- Okazuje szacunek dla tożsamości, poglądów, stylu i języka klienta oraz dostosowuje do niego prowadzenie coachingu.
- Uznaje i szanuje unikalne talenty, odkrycia oraz pracę klienta w ramach procesu coachingowego.
- Okazuje wsparcie, empatię oraz troskę o klienta.
- Uznaje i wspiera sposób, w jaki klient wyraża uczucia, spostrzeżenia, obawy, przekonania i sugestie.
- Wykazuje się otwartością i transparentnością, które są przejawem wrażliwości i służą budowaniu zaufania w relacji z klientem.
5. Utrzymuje obecność
Definicja: Coach jest w pełni świadomy i obecny przy kliencie, przyjmuje styl otwarty, elastyczny, pewny i ugruntowany.
- Pozostaje skupiony, uważny, empatyczny oraz wrażliwy na klienta.
- Wykazuje się ciekawością podczas procesu coachingowego.
- Zarządza własnymi emocjami, by być obecnym przy kliencie.
- Wykazuje pewność podczas pracy z silnymi emocjami klienta w trakcie procesu coachingowego.
- Czuje się komfortowo pracując w sferze tego, co nieznane.
- Tworzy lub daje przestrzeń na ciszę, zatrzymanie się lub refleksję.
C. Efektywne komunikowanie
6. Aktywnie słucha
Definicja: Coach skupia się na tym, co klient mówi i czego nie mówi, aby w pełni zrozumieć, co klient przekazuje w kontekście siebie, jako systemu oraz wspiera go w wyrażaniu siebie.
- Bierze pod uwagę kontekst klienta, jego tożsamość, środowisko, doświadczenia, wartości i przekonania, aby jak najlepiej zrozumieć to, co przekazuje klient.
- Odzwierciedla lub podsumowuje wypowiedzi klienta, aby zapewnić jasność i zrozumienie.
- Rozpoznaje, gdy pojawia się coś więcej niż klient komunikuje i pogłębia to.
- Zauważa, akceptuje i dopytuje o emocje klienta, zmiany energii, sygnały niewerbalne lub inne zachowania.
- Dopytuje o spójność słów, tonu głosu i mowy ciała, aby odkryć pełne znaczenie wypowiedzi klienta.
- Zauważa tendencje w zachowaniach i emocjach klienta podczas sesji, po to aby wychwycić pojawiające się wątki i schematy.
7. Pobudza świadomość
Definicja: Coach ułatwia klientowi dokonywanie odkryć oraz wspiera proces uczenia się, korzystając z narzędzi i technik takich jak mocne pytania, cisza, metafora i analogia.
- Bierze pod uwagę doświadczenie klienta przy wyborze, co może być dla niego najbardziej użyteczne.
- Zachęca klienta do podejmowania wyzwań jako sposób na pobudzenie świadomości lub wglądu.
- Zadaje pytania na temat klienta, takie jak jego sposób myślenia, wartości, potrzeby, pragnienia i przekonania.
- Zadaje pytania, które pomagają klientowi wykraczać poza dotychczasowe sposoby myślenia.
- Zaprasza klienta do dzielenia się w większym stopniu tym, czego doświadcza w danym momencie.
- Zauważa to, co działa podczas sesji, aby wzmocnić postępy klienta.
- Dostosowuje własne podejście coachingowe do potrzeb klienta.
- Pomaga klientowi rozpoznać czynniki, które wpływają na obecne i przyszłe schematy zachowań, myślenia i emocji.
- Zaprasza klienta do generowania pomysłów, jak może pójść naprzód, co klient chce lub co może zrobić.
- Wspiera klienta w zmianie perspektywy.
- Dzieli się z klientem obserwacjami, odkryciami i odczuciami bez przywiązywania się do nich, jeśli mają one szansę przełożyć się na nowe wnioski klienta.
D. Wspieranie uczenia się i rozwoju
8. Ułatwia rozwój klienta
Definicja: Coach partneruje klientowi w przełożeniu tego, czego klient dowiedział się i co odkrył na działania; wspiera autonomię klienta w procesie coachingowym.
- Pracuje z klientem nad integracją nowej świadomości, wglądów i wniosków z jego światopoglądem i zachowaniem.
- Partneruje klientowi w projektowaniu celów, działań oraz miar postępu tak, aby wdrażać i poszerzać nowe wnioski.
- Uznaje i wspiera autonomię klienta w wyznaczaniu celów, działań oraz sposobów rozliczania się z nich.
- Wspiera klienta w rozpoznawaniu potencjalnych rezultatów lub nauki z ustalonych działań.
- Zaprasza klienta do refleksji nad dalszą drogą, w tym nad potrzebnymi zasobami, wsparciem oraz możliwymi przeszkodami.
- Partneruje klientowi w podsumowywaniu odkryć i wglądów pojawiających się w trakcie sesji lub między nimi.
- Świętuje postępy i sukcesy klienta.
- Partneruje klientowi w zakończeniu sesji.